Zespół jelita nadwrażliwego IBS

Zespół jelita nadwrażliwego IBS (Irritable Bowel Syndrome)

Twoja choroba w pigułce:

Chorobą tą dotknięte jest ok. 10-15% społeczeństwa. Wśród pacjentów dominują kobiety. Charakteryzuje się bólem i/lub dyskomfortem w jamie brzusznej, wzdęciami, zmianą częstotliwości wypróżnień oraz konsystencji stolca. Mogą występować biegunki naprzemiennie z zaparciami. Chorzy nie mają uszkodzonego przewodu pokarmowego. Dolegliwości spowodowane są nieprawidłowościami  czynnościowymi. Przyczyny nie są do końca poznane i wymienia się tu czynniki psychologiczne, dietetyczne i bakteryjne zapalenie jelit.

Diagnoza:

Opiera się na stwierdzeniu objawów: biegunek, zaparć, uczucia niepełnego wypróżnienia po defekacji, bólów i skurczów brzucha, gazy. Następnie należy wykluczyć ich inne możliwe przyczyny symptomów mogące być wyrazem chorób organicznych (alarmujące objawy: chudnięcie, niedokrwistość, krew w kale, gorączka).

Leczenie:

Zespół jelita nadwrażliwego wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta  w zależności od postaci (zaparciowa, biegunkowa, mieszana) i nasilenia objawów. Leczenie opiera się na działaniu objawowym, modyfikacji diety i stylu życia. Stosuje się również leki rozkurczowe,  przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Środki o silnym działaniu przeczyszczającym są przeciwwskazane. 

Dieta w IBS:

I.    Ogólne zalecenia:

Przede wszystkim należy pamiętać o regularności i niewielkiej objętości porcji. Najlepiej jadać 3-6 razy dziennie, z przerwami  pomiędzy posiłkami  ok. 2-4 godzinnymi. Kolejną istotną rzeczą jest dostarczenie odpowiedniej ilości błonnika i płynów. Zaleca się 30-40g błonnika na dobę. Konieczne jest picie dużych ilości wody, herbaty i innych najlepiej niesłodzonych napojów (2-2,5l na dobę), co pozwoli na optymalne działanie błonnika mającego za zadanie zapobiec zaparciom.
Ponad to pacjenci  powinni na podstawie obserwacji reakcji własnych reakcji obserwować pokarmy nasilające dolegliwości i stopniowo eliminować je z diety najlepiej w konsultacji z lekarzem i dietetykiem. W poniższych tabelach przedstawiono najczęściej  źle tolerowane potrawy.  Wskazane jest ograniczenie ilości kawy i mocnej herbaty oraz mocnych alkoholi.

II.    Postać biegunkowa:

Zaleca się ograniczenie błonnika oraz zastosowania produktów zapierających. Ważne aby pić duże ilości płynów, gdyż biegunka może być przyczyną odwodnienia. Poleca się stosować  sucharki, pszenne pieczywo, ryż, makarony, banany, gotowaną marchew, ziemniaki, kaszkę manną na wodzie, kisiel, suszone owoce borówki czernicy oraz napary z kory dębu, liści jeżyny krzewiastej . W okresie biegunkowym unikamy: owoców, orzechów, warzyw wzdymających i wysokobłonnikowych, gruboziarnistych kasz,  pieczywa razowego, ostrych przypraw i alkoholu.
Dodatkowo należy wykluczyć nietolerancję laktozy. Jeśli po spożyciu mleka i produktów mlecznych biegunki i wzdęcia nasilają się należy wykluczyć z diety mleko, śmietankę, serki homogenizowane, jogurty i inne zawierające mleko. Jednak po ustąpieniu dolegliwości warto sprawdzić czy podobne objawy występują po fermentowanych napojach mlecznych, twarogach, serach żółtych, które zawierają niewielkie ilości laktozy, a stanowią cenne źródło wapnia, białka i mogą być dobrze tolerowane.

III.    Postać zaparciowa:

Wymaga zwiększenia spożycia włókna pokarmowego nawet do 45g na dobę oraz picia dużych ilości płynów do 2,5 – 3l na dobę. Pozwoli to zwiększyć masę stolca, przyspieszy pasaż jelitowy i ułatwi oraz przyspieszy defekację. Można zastosować nasiona lnu, babki płesznika i babki jajowatej.  Należy zwiększyć w diecie ilość warzyw i surowych owoców, kasz i płatków pełnoziarnistych, pieczywa razowego, orzechów, suszonych owoców, otrąb i fermentowanych napojów mlecznych. Jednak warto pamiętać o tym, że niektóre z ww. produktów mogą nasilać wzdęcia, dlatego produkty trzeba dobierać indywidualnie wg. tolerancji.

IV.    Pokarmy najczęściej wywołujące wzdęcia: brokuły, kalafior, fasola, kapusta ,brukselki, groch, soja, fasola, brukiew, cebula, por, kukurydza, jabłka, śliwki, gruszki, napoje gazowane, słodycze, fruktoza (dżemy i  produkty dla diabetyków, słodkie owoce np. gruszki, winogrona)

V.    Korzystnie działają: herbatki ziołowe i przyprawy takie jak kminek, koper włoski, mięta pieprzowa, jałowiec, imbir, bazylia, oregano, pietruszka, koper ogrodowy, tymianek.

Dodatkowe wskazówki:

I.    Radzenie sobie ze stresem:

W IBS dużą rolę odgrywa stres. Niestety poza korzystnym wpływem ma on szereg działań niepożądanych. Można do nich zaliczyć również dolegliwości z przewodu pokarmowego. By im zapobiec warto nauczyć się rozładowywać napięcie np. poprzez aktywność fizyczną, ćwiczenia oddechowe, relaks przy ulubionej muzyce czy rozmowę z kimś bliskim. Nie ma jednego złotego środka, ale najważniejsze to zdać sobie sprawę, że jest to ważne i nie powinniśmy bagatelizować sytuacji stresowych w naszym życiu.

II.    Aktywność fizyczna:

Nie tylko pozwala zachować szczupłą sylwetkę, zwiększa wydolność oddechową, ale również przyspiesza pasaż jelitowy, a tym samym zapobiega zaparciom. Wystarczy chociaż 30 min dziennie przeznaczyć na spacer, czy inny rodzaj ruchu.

III.    Papierosy i alkohol:

Rzucenie palenia i unikanie alkoholu to podstawa. Palenie powoduje nie tylko zwiększenie ryzyka nowotworów (ryzyko to znacznie rośnie w połączeniu z alkoholem) i chorób płuc, ale również pozbawia nasz organizm odpowiednich dawek tlenu, co przyczynia się do niedotlenienia przewodu pokarmowego.