poniedziałek, 30 lipca 2012

Pieczony schab z warzywami

Gotowanie to sprawianie przyjemności nie tylko sobie ale i bliskim. Nie zawsze pichcimy potrawy tylko wg własnego gustu i smaku. Jednak w kuchni można wszystko pogodzić. Magiczny smak świeżych i sezonowych składników (prosto z mojego ogródka) to raj dla zmysłów. Choć sama nie jadam wieprzowiny, to są osoby, które za nią przepadają. Pieczeń jest zdrowszą wersją na tradycyjne i tłuste potrawy wieprzowe. W piekarniku można jednocześnie upiec te same warzywa z fasolką/ cieciorką/ soczewicą które mogą być jarskim daniem dla "bezmięsnych" domowników.









Składniki na 4 porcje:

  • schab - ok 500g
  • 4 młode pietruszki
  • 4 młode buraczki
  • 500g pieczarki
  • 4 małe jabłka
  • 2 cebule
  • pietruszka nać
  • lubczyk
  • sól, pieprz
  • 4 duże młode ziemniaki (pieczemy zawinięte w folii z koperkiem)
Przygotowanie:
Wszystkie warzywa starannie myjemy, nie obieramy. Układamy w naczyniu mięso wraz ze wszystkimi składnikami, przykrywamy i pieczemy 45 min w 180C.
Podajemy z pieczonymi młodymi ziemniaczkami.

Wartość odżywcza porcji 407 kcal
Białko 34g
Tłuszcz 20g
Cholesterol 99 mg 
Węglowodany 22g
Błonnik 6g
Na 124mg
K 1,2g
P 393mg

piątek, 27 lipca 2012

Frittata z bakłażanem, pieczarkami i...

Pyszna, puszysta i lżejsza niż tradycyjne frittata z bakłażanem, pieczarkami i innymi warzywami. Świetne źródło błonnika, witamin, składników mineralnych. Mało tłuszczu i  cholesterolu. Polecam również z innymi ulubionymi warzywami!

gotowy wierzch 

przygotowanie warzyw

wylewamy masę jajeczną
gotowy spód
Składniki na jedną dużą frittatę:

  • 1/2 dużego bakłażana
  • 1/2 cukinii
  • 3 duże pieczarki bez ogonków
  • 1/2 papryki
  • natka pietruszki
  • bazylia świeża
  • sól, pieprz
  • oliwa 
  • 2 białka + całe jajko
  • 1/4 szklanki mleka 
  • łyżka mąki razowej orkiszowej
  • łyżka otrąb pszennych
Przygotowanie:
Warzywa myjemy, kroimy i podsmażamy ok 5 min na oliwie. Dodajemy zioła i przyprawy. W misce lekko ubijamy białka (nie na sztywno), dodajemy przyprawy, żółtko, mleko, mąkę i otręby. Wszystko dokładnie mieszamy i wylewamy na patelnię, dusimy na małym ogniu ok 7-8min pod przykryciem.
Smacznego!

Wartość odżywcza frittaty 410 kcal
Białko 24g
Tłuszcz 18g
Cholesterol 206 mg 
Węglowodany 36g
Błonnik 10,5g
Na 238mg
K 1,4g
P 395mg

środa, 25 lipca 2012

Lekka, puszysta rozpusta

Biszkopt z jogurtową pianką i borówkami. Pyszny deser rozpływający się w ustach. Świetny dla osób na diecie. Jest lekkostrawny, ze znikomą zawartością tłuszczu i cukru czego kompletnie nie czuć w smaku. Zdrowa wersja dla osób z cukrzycą, nadciśnieniem, czy chorobami nerek oraz wątroby. Można w zależności od potrzeb zamieniać owoce (jagody, jeżyny, maliny) lub białka na śmietankę.




Składniki na średnią blaszkę:

Biszkopt na średnią blaszkę:
  • 4 jajka M
  • 3 łyżki mąki orkiszowej i 1 łyżka mąki ziemniaczanej
  • 1-2 łyżki cukru nierafinowanego
  • 1 łyżeczka proszku do pieczenia
Pieczemy 10 min w 150 C i następnie 20 min 180C

Jogurtowa pianka:
  • 400 ml jogurtu naturalnego
  • 200 ml jogurtu jagodowego
  • 2 białka /100 ml śmietanki kremówki
  • szczypta soli
  • 250g borówek/ jagód/ jeżyn
  • opakowanie małego serka homogenizowanego waniliowego
  • 3-4 łyżeczki żelatyny rozpuszczone w niewielkiej ilości ciepłej wody
  • 1-2 łyżki cukru nierafinownego
Łączymy płynne składniki, białka ubijamy na sztywną pianę. Miksujemy masę jogurtową z cukrem i 1/2 borówek. Dodajemy białka, delikatnie mieszamy i wlewamy rozpuszczoną żelatynę (uprzednio należy dodać do niej kilka łyżek masy dla wyrównania temp.), nadzienie wylewamy na wystudzony biszkopt i chłodzimy, gdy zacznie tężeć należy ciasto ozdobić resztą borówek. Gotowe po ok 4h.

Wartość odżywcza porcji na białkach (o 1/2 większej niż na zdjęciu ok 170g) 143 kcal (167kcal na śmietance)
Białko 12g
Tłuszcz 3g (na śmietance 6,4)
Cholesterol 30 mg (na śmietance 40,0mg)
Węglowodany 17g
Błonnik 1,5g
Na 95mg
K 258 mg
P 167mg
 

wtorek, 24 lipca 2012

Lekki chłodnik z botwinki

Lekki chłodnik z botwinki na upalne dni, niedokrwistość czy po prostu dla zdrowia i smaku!


Składniki na 2 porcje:
  • pęczek botwinki
  • 1/2 pęczka pietruszki
  • liście lubczyku
  • 1/2 cebuli
  • zile angielskie, liść laurowy
  • sól, pieprz
  • łyżeczka oliwy
  • 1 mała pietruszka
  • 2 szklanki maślanki
Przygotowanie:
Pokrojone warzywa z połową natki i pietruszką oraz przyprawami przesmażamy 1-2 min na oliwie i zalewamy niewielką ilością wody (ok 2/3 szklanki). Dusimy 5 min. Zdejmujemy z ognia i odstawiamy do ostygnięcia. Doprawiamy, wrzucamy resztę natki i zalewamy maślanką.

Wartość odżywcza porcji 132 kcal
Białko 9,8g
Tłuszcz 4,4g
Cholesterol 40 mg
Węglowodany 13,4g
Błonnik 3g
Na ( bez dodawania soli): 170mg
K 448mg
P 196mg
Fe 3,6mg

Nadziewana pierś z kurzczaka z surówką

Szybkie, efektowne i wbrew pozorom niewymagające dużo pracy danie. Świetnie komponuje się z kwaskowatą surówką z jabłka i marchewki. Polecam również z dodatkiem cytrusowego kus-kusu czy kaszy jaglanej.


Składniki na porcję:
  • filet z piersi kurczaka
  • świeża bazylia
  • cebulka czosnkowa/ szalotka
  • mała marchewka
  • małe kwaskowate jabłko
  • sok z /3 cytryny
  • 2 łyżeczki oliwy
  • sól/ pieprz
Przygotowanie:
Filet myjemy i nożem w szerszej części robimy nożem kieszonkę. Cebulkę kroimy w plastry i parzymy wrzątkiem. Nadziewamy pierś świeżą bazylią i sparzoną cebulką i smażymy na złoto z obu stron na oliwie. Jabłko i marchew ścieramy na tarce, doprawiamy sokiem z cytryny i oliwą.

Cytrusowy kus-kus:
1/3 szklanki kaszki kus-kus
sok 1/3 cytryny lub limonki + z 1/2 pomarańczy/ mandarynki
1/2 łyżeczki miodu
woda
Kaszkę zalewamy wrzątkiem z resztą składników, mieszamy i odstawiamy do napęcznienia.
Wartość odżywcza porcji kaszy 141 kcal

Cytrusowa kasza jaglana:
1/3 szklanki kaszki jaglanej
sok 1/3 cytryny lub limonki + z 1/2 pomarańczy/ mandarynki
1/2 łyżeczki miodu
woda
Kaszę gotujemy w wodzie w proporcjach 1:2,5 (kasza : woda). Pod wchłonięciu wody dodajemy soki i mód.
Wartość odżywcza porcji kaszy 124 kcal

Wartość odżywcza porcji bez kaszy 321 kcal
Białko 36g
Tłuszcz 10g
Cholesterol 92 mg
Węglowodany 20g
Błonnik 6g
Na ( bez dodawania soli): 194mg
K 1,05g
P 431mg

Zupa jarzynowa z warzyw sezonowych

Ekspresowa, sezonowa zupka, bardzo lekka i pełna witamin, składników mineralnych oraz błonnika. Gorąco polecam! Również dla osób z chorobami nerek bez ograniczeń potasu.


Składniki:
  • marchew
  • fasolka szpaagowa żółta i zielona
  • czerwona papryka
  • cukinia
  • cebula czosnkowa
  • groszek zielony
  • pietruszka
  • fenkuł
  • 2 pomidory
  • młoda kapusta
  • łyżka oliwy
  • sól, pieprz
  • koperek
Przygotowanie:
Cebulkę i fenkuł podsmażamy w garnku na oliwie. Zalewamy wywarem warzywnym/ drobiowym i wrucamy pozostałe pokrojone skaładniki. Doprawiamy i gotujemy ok 10 min. Można zabielić śmietanką 12-18 %.

Wartość odżywcza porcji niezabielanej (400g - duży talerz) 96 kcal (zabielana 120kcal)
Białko 8,5g
Tłuszcz 1,8g
Cholesterol 0 mg
Węglowodany 12g
Błonnik 12g
Na (z 1 łyżeczką soli na całość/ bez soli): 372mg/ 84mg
K 860mg
P 108mg

poniedziałek, 23 lipca 2012

I stadium niewydolności nerek

Przewlekła choroba nerek PChN to stan w którym wskaźniki uszkodzenia nerek (białkomocz, krwiomocz, bakteriomocz, wałeczkomocz, skąpomocz lub bezmocz, zmiana wydalania z moczem sodu, wzrost wartości parametrów wydalniczej czynności nerek, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, parametry badań obrazowych i hematologicznych, kreatynina itd.) są obserwowane przez > 3 miesiące z lub bez zaburzeń w przesączaniu kłębuszkowym (GFR).




Stworzono nową klasyfikację stadiów PChN (wg K/DOQI i KDIGO):
1. Uszkodzenie nerek z prawidłowym lub podwyższonym GFR >90ml/min/1,73m2
2. Uszkodzenie nerek z niewielkim upośledzeniem GFR 60-89ml/min/1,73m2
3. Umiarkowane upośledzenie GFR 30-59ml/min/1,73m2
4. Ciężkie upośledzenie GFR 15-29ml/min/1,73m2
5. Schyłkowa niewydolność nerek <15ml/min/1,73m2

Każdy okres choroby wymaga odmiennego podejścia na wszystkich etapach leczenia i nefroprotekcji postępu niewydolności. Jest to niezbędne dla wydłużenia okresu przedializacyjnego i poprawy jakości życia.

Stadium 1 - choroba nerek z prawidłowym GFR charakteryzuje się albuminurią/ białkomoczem (zwiększone wydalanie albumin/ białka z moczem), krwinomoczem, wzrostem ciśnienia, zwiększonym oddawaniem moczu (zwłaszcza w nocy),  obrzękami. Często jest to etap niedający specjalnie nasilonych objawów, co jest przyczyną rzadko prowadzonej diagnostyki w tej fazie. Z tego powodu warto robić okresowe badania, szczególnie jeśli chorujemy na cukrzycę, nadciśnienie, miażdżycę, byliśmy na diecie wysokobiałkowej, spożywamy różnego rodzaju odżywki białkowe lub stosujemy przewlekle leki, mamy nadwagę lub otyłość oraz niedowagę.

Postępowanie niefarmakologiczne w 1 stadium polega na:
1. Normalizacji masy ciała
2. Diagnostyce chorób współistniejących i ich leczeniu - wyrównanie poziomów glukozy, obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów, obniżeniu ciśnienia poniżej 140/60mmHg
3 Rzucenie palenia (powoduje niedotlenienie wielu narządów, w tym nerek)
4. Zwiększenie aktywności fizycznej w miarę możliwości (spacer, basen, rower, gimnastyka w domu, itp)
5. Wystrzeganie się alkoholu
6.Leczenie dietetyczne:

a) Zapotrzebowanie energetyczne (zależy od masy ciała, aktywności fizycznej, towarzyszących chorób, płci, wieku, poniżej prezentuję przybliżone wielkości do oceny własnego zapotrzeowania, które nie uwzględniają wszystkich wymienionych parametrów, jednak na własne potrzeby są dla Państwa w zupełności wystarczające):
- pacjenci z niedowagą 40-45 kcal/ kg masy ciała/ dobę
- pacjenci z prawidłową wagą 30-35kal/ kg m.c./ d
- pacjenci z nadwagą i otyłością 20-25 kcal/ kg m.c./d

b) Białko: należy nie przekraczać 0,8-1g/kg m.c./d (ok 50-70g/d).
Nadmiar białka w diecie powoduje nasilone wytwarzanie mocznika, kreatyniny i innych produktów przemiany materii (są toksyczne dla organizmu), zawiera dużo fosforu, jonu wodorowego, siarczanów potasu i sodu. Wszystkie te produkty są usówane przez nerki i przy ich dysfunkcji gromadzą się w ustroju zatruwając go i zaburzając pracę wszystkich narządów. Zbyt niska (poniżej 0,6 g/d) podaż białka również nie jest korzystna i może prowadzić do niedożywienia.
Białko jest bardzo ważnym elementem diety. Pełnowartościowy posiłek musi zawierać nie tylko białko, ale i źródło węglowodanów oraz tłuszczu. Pozwala to na efektywne wykorzystanie wszystkich składników i obniża IG całego dania, co zapobiega późniejszym napadom głodu. Ważne jest by regularnie dostarczać białko. Nie tylko w jednym posiłku w ciągu dnia.
Dodatkowo by wykorzystać efektywnie żelazo polecam łączyć produkty białkowe z obfitującymi w witaminę C (warzywa, owoce) która ułatwia jego przyswajanie.
Należy zrezygnować z jedzenia tłustego mięsa (tłustych części np. boczek, baleron, golonka, baranina oraz kiełbasy, parówki, salami). Należy wybierać chude gatunki i kawałki (usuwać cały widoczny tłuszcz i skórę), kontrolować wielkość porcji i ograniczyć jedzenie żywności bogatej w tłuszcz.
Należy pamiętać, że 60% tłuszczu w codziennej diecie pochodzi z innych źródeł niż mięso. Trzeba mieć świadomość, że wiele produktów jadanych codziennie zawiera ukryty tłuszcz (warto czytać etykiety produktów). Dużo tłuszczu zawierają: majonezy, sosy, pasztety, serki typu formage, parówki. Ważne jest stosowanie niskotłuszczowych metod obróbki (gotowanie na parze, pieczenie, duszenie, gotowanie, smażenie bez tłuszczu)

c) Tłuszcze: powiny stanwić < 30% całodziennego zapotrzebowania energetycznego, w tym < 7 % tłuszcze zwierzęce - nasycone. W praktyce jest to ok 60-70g/d (w tym max 10-15g tłuszcze nasycone). Cholesterol należy ograniczyć < 300mg (200mg przy zaburzeniach lipidowych i cukrzycy)

- Omega-3: tłuste ryby (łosoś, makrela, śledź, halibut); oleje roślinne (rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek)
- Omega-6:nasiona roślin oleistych i oleje (lniany, słonecznikowy, sojowy, kukurydziany)
- Omega-9: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej arachidowy

Zaleca się ograniczenie do minimum używania tłuszczu poddawanego obróbce termicznej (smażenie), a poleca używanie w postaci surowej do sałatek,  pieczywa, itp. Jest to szczególnie ważne gdyż obecne w olejach witaminy A,  E ulegają zniszczeniu podczas ogrzewania. Do smażenia należy używać oleju rzepakowego lub oliwy z oliwek (nie extra vergine).

d) Węglowodany: powiny stanwić  60-65% całodziennego zapotrzebowania energetycznego, czyli ok 250-300g/d. Ilość cukrów prostych w diecie należy obniżyć. Bogate źródła to białe pieczywo, słodycze, wyroby cukiernicze, miód, dżemy, owoce, soki,  ciasta, napoje słodzone.
Błonnik obniża trójglicerydy i zmniejsza wchłanianie cukrów. Zalecane są produkty z nieprzetworzonego ziarna, jak również niektóre warzywa i owoce (należy unikać nadmiernych ilości bananów, winogrona, owoców kandyzowanych, suszonych) w każdym posiłku.

e) Witaminy i składniki mineralne:
Podkreśla się znaczenie witaminy D3 (mleko1,5%, ryby morskie gotowane, pieczone), Ca (produkty mleczne) i żelaza (mięso, ryby)
Ograniczyć należy:

- Sód - nie dosalamy (do 2,4g/d), unikamy żywności bogatej w sód:

  • Boczek, szynka, parówki, kiełbasa, pasztety
  •  Buliony, zupy instant i z puszki, sosy w proszku
  •  Puszkowany groszek,  ryby i mięso
  •  Ryby wędzone (makrela, szprotki)
  •  Puszkowane produkty z pomidorów, w tym soki
  •  Puszkowane i piklowane warzywa i soki warzywne
  •  Sery żółte, topione, pleśniowe, ser feta, serek wiejski
  •  Mrożone warzywa z sosami
  •  Oliwki, pikle
  •  Precle, chipsy, krakersy, solone orzeszki
  •  Sos sojowy, keczup, musztarda, kostki rosołowe
  •  Sosy w butelce, marynaty, jarzynka, vegeta
-Potas - ograniczamy tylko jeśli stężenie w surowicy >5mg/dl i są stodowana leki oszczędzające potas (należy pytać lekarza)

-Fosfor - ograniczamy do 800-1000mg gdy jego stężenie w surowicy> 4,6mg/dl
Przykładowe produkty bogate w fosfor:

  • Wędliny, konserwy mięsne i rybne (mięso, ryby)
  • Sery żółte, topione, pleśniowe
  • Nasiona strączkowe, orzechy
  • Zboża, otręby, płatki owsiane
  • Coca Cola, napoje gazowane

sobota, 21 lipca 2012

Przewlekła niewydolność nerek PChN



Według najnowszej wiedzy nefrologicznej problem chorób nerek rośnie. W Polsce coraz więcej osób jest poddawanych dializoterapii, a współczynnik zapadalności na PChN wynosi ok 103/ 1mln Polaków. Szacuje się  (badanie POLNEF 2004r), że 16% naszego społeczeństwa jest dotkniętych tą chorobą.
Wszyscy powinniśmy regularnie (raz w roku) robić ogólne badanie moczu i poziomu kreatyniny w surowicy. Do wysokiego ryzyka rozwoju choroby zaliczają się osoby:
  • z cukrzycą
  • z nadciśnieniem
  • z chorobami nerek w rodzinie
  • z chorobami autoimmunologicznymi
  • stosujących leki nefrotoksyczne (warto zapytać lekarza - np. niesterydowe leki przeciwzapalne, niektóre antybiotyki)
  • po ostrej niewydolności nerek
  • z zakażeniami układu moczowego
  • z chorobami nowotworowymi
  • po 65 roku życia
  • z hiperlipidemią
  • z otyłością
  • z kamicą układu moczowego
Celem zmniejszenia prawdopodobieństwa należy eliminować czynniki, na które mamy wpływ, czyli:
  • znormalizować masę ciała (BMI 18,5- 24,99)
  • leczyć choroby współistniejące (nadciśnienie, cukrzyca itp.)
  • normalizacja ciśnienia
  • stosowanie zbilansowanej diety normobiałkowej, czyli 0,8-1g/ kg masy ciała
  • dbać o higienę dróg moczowych
  • pić ok 1,5-2l płynów na dobę
  • unikać używek (alkohol, papierosy)


Najczęstszą przyczyną PChN jest nadciśnienie i cukrzyca. W przebiegu choroby wyróżnia się 5 stadiów i w zależności od tego, w który aktualnie pacjent się znajduje dostosowuje się zalecenia dietetyczne i dobiera leczenie. Jednak na każdym etapie odpowiednie żywienie ma na celu:
  • ograniczyć nagromadzenie w organizmie produktów przemiany materii (mocznik, kwas moczowy, itd.)
  • zapewnić dostarczenie odpowiedniej ilości składników pokarmowych zapobiegających niedożywieniu lub pozwalających na redukcję masy ciała
  • zmniejszyć/ zahamować postęp choroby
  • uchronić przed rozwojem powikłań (choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca, mocznica, miażdżyca, kwasica)
W kolejnych wpisach opiszę dokładnie postępowanie w każdym stadium PChN.

 

piątek, 20 lipca 2012

Delikatna cielęcina

Danie lekkostrawne, bardzo delikatne oraz bogate w żelazo, cynk, magnez, kwas foliowy i wit. B12. Do potrawy warto dodać kaszę, pieczone ziemniaki lub ryż. Polecam również osobom stosującym zasady profilaktyki chorób nerek, przewodu pokarmowego, czy cukrzycy, również osobom z kamicą (poza kamicą moczanową).



Składniki na porcję:
  • 1/2 cukinii
  • cykoria
  • świeża bazylia
  • łyżeczka przecieru pomidorowego
  • łyżeczka octu balsamicznego
  • łyżka jogurtu naturalnego
  • sól, pieprz
  • 2 łyżeczki oliwy
  • 150g cielęciny
Przygotowanie:

Mięso nacieramy oliwą, octem balsamicznym i bazylią, zawijamy w rękaw i pieczemy w piekarniku (200C) lub na patelni teflonowej/ nieprzywierającej ok 15 min. Cielęcinę należy wcześniej macerować conajmniej godzinę (może być całą noc). Na patelni z oliwą dusimy ok 5 min pod przykryciem cykorię z cukinią. Z przecieru, jugurtu, bazylii i odrobiny octu balsamicznego przygotowujemy sos.

Wartość odżywcza 261 kcal
Białko 35g
Tłuszcz 9g
Cholesterol 106 mg
Węglowodany 10g
Błonnik 3g